Aylık Yazı Dizileri
Özet Beyan
Değerli Üyeler,
Dünya ticaretinde yılda yaklaşık 8 milyar ton yük taşınmaktadır. Dünya devletleri her yıl bu miktarı biraz daha yukarılara çıkarmak için iletişim, ulaşım ve hız teknolojisinden faydalanarak gerçekleştirme gayretindeler. Bütün bunların ötesinde güvenli ulaşımın sağlanması en başta yer almaktadır. Taşınan yükün daha ülkeye girmeden beyan edilmesi, ülke rejimine uygun bulunmayan ticaretin yapılmamasını kısa yoldan gerçekleştirme kararıdır.
"Denizde Seyir Güvenliğine Karşı Yasadışı Eylemlerin Önlenmesine Dair Sözleşme”hükümleri gereğince devletler, dünyada yapılan ticaretin güven ortamında yapılmasını ve basitleştirilmesi konusunda karar aldılar. Bu kararların bir parçası da Özet Beyan ve bununla birlikte alınan güvenlik tedbirleridir. Türkiye’de de, AB üyeliğine yönelik müktesebat uyumu çerçevesinde, 4458 sayılı Gümrük Kanunu revize edilmiş ve uygulama yönetmeliği çıkarılmıştır. Bu konuda Gümrük Müsteşarlığı’nın alt yapı çalışmaları hızla ilerlemektedir.
4458 sayılı Kanunun revize edilişinden itibaren Vapur Donatanları ve Acenteleri Derneği olarak hemen Gümrük Müsteşarlığı ile çalışmalara başladık ve birçok konuda mutabakat sağladık. Özet Beyan konusunda yapılan çalışmalar sonucu sağlanan bu gelişmeleri, üyelerimizle paylaşmak ve onları irşat etmek için İstanbul, İzmir, Mersin ve İskenderun’da bulunan meslektaşlarımıza Özet Beyan ve Mevzuatı konulu seminerler düzenlemeye karar verdik.
Tarafından verilen seminerler, büyük ilgi gördü. Birçok meslektaşımız uygulama konusunda sorular sordular ve uzmanlarımız, tüm bu soruları kaynaklara dayanarak cevapladılar.
Ben, bu seminerlerin hazırlanmasında emeği geçen Sayın Cengiz Divilioğlu, Sayın Emin Eminoğlu, Sayın Kenan Türkantos, Sayın Cihangir İnanç ve Sayın Fatmanur Nomer arkadaşlarıma teşekkür ederim.
Bu seminerlerin hazırlanmasında ve sunumunda büyük emeği geçen; Sayın Neslihan Başarslan, Sayın Muhammet Ali Şeyda, Sayın Erkin Fındık, Sayın Hakan Dalçık, Sayın Fulya Atuğ Hamamcıoğlu ve Sayın Şükriye Vardar kardeşlerime de özverili çalışmalarından dolayı teşekkür ederim.
AB’nde 01.01.2011 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek olan Özet Beyan uygulaması konusunda, Gümrük Müsteşarlığı tarafından, AB’nin Elektronik Ortamda Giriş Özet Beyan Verilmesi Uygulamasına İlişkin Rehber yayınlamıştır. Türkiye’de başlayacak olan bu uygulama hakkında Müsteşarlık, Özet Beyan Uygulama Kılavuzu’nu henüz yayımlamamış olması, üyelerimizin tedirgin olmalarına sebebiyet vermektedir. Kısa zaman sonra başlayacak olan bu uygulamaya yardımcı olması bakımından tarafımdan Gümrük Kanunu ve Yönetmeliği ile AB Özet Beyanlar Hakkında Kılavuz’dan faydalanarak hazırlanan Özet Beyan yazısı ilişikte sunulmuştur.
Bu Özet Beyan yazısının üyelerimize yararlı olacağını umuyorum. Bu vesileyle tüm üyelerimizin yeni yılını kutlar, 2011 yılını sağlık ve mutluluk içinde bol kazançlı bir yıl olarak geçirmelerini diler sevgi ve saygılarımı sunarım.
Ruhi Duman
İstanbul, 27 Aralık 2010
ÖZET BEYAN
1. Giriş
Özet Beyan, Gümrük Bölgesine yük getiren araçların, getirdikleri yükün cinsi, miktarı, göndericisi ve alıcısını belirten bilgilerin taşıma sorumluluğunu üstlenen kişiler tarafından Gümrük İdaresine verilen beyandır.
Gümrük, insan sağlığı ve güvenliğinin sağlanmasını hayvan, bitki yaşam ve sağlığının korunmasını, kalite şartlarının yerine getirilmesini, çevrenin korunmasını, tüketiciyi yanıltıcı uygulamaların önlenmesini ve tüketicilerin doğru bilgilendirilmesini amaçlar. Bu meşru amaçların dışında, korumacı bir zihniyetle hazırlanan ve kabul edilen düzenlemelerin ticarete önemli yansımaları bulunur.
Devletler, uluslararası toplumun üyesi olarak, ortak ticari çıkarlar doğrultusundaki kuralların benimsenmesi zorunlu olduğundan dolayı işbirliğine önem verdiler. Dünya Ticaret Örgütü, uluslararası mal ticaretine ilişkin çok taraflı kuralların belirlenmesi, devletlerin birbirleriyle adil ve tam rekabet koşulları altında ticaret yapabilmeleri için serbest ticaret sistemini oluşturdu.
Meşru amaçları dışında kullanılan standartlar, teknik düzenlemeler ve uygunluk değerlendirmesi prosedürleri, serbestleşen ticaret ortamında uluslararası ticaretin önündeki engellerin, uluslararası hukuk çerçevesinde kurulan örgütler ve bu örgütlerin almış olduğu kararlar ile kolaylaştırılarak basite indirilmesidir.
2. Uluslararası Kurallar
Dünya Ticaret Örgütü tarafından belirlenen kurallar, Dünya Gümrük Örgütü tarafından uygulanmak kaydıyla ülkelerarası ticaret gerçekleşir. Her iki örgüt, birlikte çalışır, biri kural koyar, diğeri ise bu kuralı uygular. Her ülkenin bu örgütleri, Dünya Ticaret Örgütü ve Dünya Gümrük Örgütü ile daimi temas halinde olurlar.
Devletler, "Denizde Seyir Güvenliğine Karşı Yasadışı Eylemlerin Önlenmesine Dair Sözleşme” hükümleri gereğince ülkelerarası yapılan ticaretin güvenli ortamda yapılması ve basitleştirilmesi konusunda karar aldılar. Bu kararda; gümrük işlemlerinin bilgisayarlaşması, gümrük ve limanların kodlandırılması, ticaretin elektronik ortamda yapılması planlandı ve uygulama takvimleri belirlendi.
Getirilen yeni hükümlerle gümrük idarelerinin güvenlik konusundaki rolü artırıldı. Uygulama mevzuatının basit ve kolay anlaşılır olmasına, ticaret erbabının ihtiyaçlarının dengelenmesi, emniyet ve güvenlik önlemleri alınmak suretiyle ticaretin kolaylaştırılması konusunda mevzuatın yeniden hazırlanması ve yapılandırılması takvime bağlandı.
3. Ulusal Kurallar
Gerek Gümrük Birliğine ilişkin AT-Türkiye Ortaklık Konseyi Kararı, gerekse AB üyeliğine yönelik müktesebat uyumu çerçevesinde, AB Gümrük Kodu ve Yönetmeliğine uyum yükümlülüğümüzün bulunduğunu, bu nedenle Modernize Gümrük Kodu hükümlerinin de ulusal mevzuatımızda yer alması kararlaştırıldı. Konsey Tüzüğüne paralel olarak 4458 sayılı Gümrük Kanunu yeniden revize edilerek uyum sağlandı. Buna paralel olarak Gümrük Yönetmeliği de tamamen değiştirildi.
Getirilen bu yenilikler karşısında “Modernize Gümrük Kodu”, “Güvenli Taşıma” ve Özet Beyan” uygulamalarında yeni kavramlar dikkat çekmektedir. Bunlar:
3.1 Yetkilendirilmiş Yükümlü,
Yetkilendirilmiş yükümlü, Türkiye Gümrük Bölgesinde ekonomik faaliyette bulunan yerleşik kişilerdir. Yetkilendirilmiş Yükümlüler, kolaylaştırılmış emniyet ve güvenlikle ilgili gümrük kontrollerinden ve gümrük mevzuatının öngördüğü basitleştirilmiş uygulamalardan faydalanırlar. GK Md. 5/A
Gümrük bölgesinde yerleşik kişilerin gümrük sahasında yaptığı faaliyetler çerçevesinde bu kişiler, güvene layık ekonomik operatör olarak tanımlanabilir. Yetkilendirilmiş Yükümlü; ithalatçı, ihracatçı, taşıyıcı, nakliyeci, gümrük müşaviri gibi çeşitli alanlarda faaliyet gösteren kişileri kapsamaktadır.
3.2 Yetkili Ekonomik Operatör Authorized Economic Operator (AEO)
Yetkili Ekonomik operatör; mesleki faaliyetleri çerçevesinde Gümrük Mevzuatında belirtilen faaliyetlerle iştigal eden kişi olarak tanımlanmaktadır
3.3 Varış Bildirimi Arrival Notificiation(AN)
Türkiye Gümrük Bölgesine girilirken kullanılan taşıma aracının işleticisi veya temsilcisi tarafından, varış öncesinde giriş gümrük idaresine taşıma aracında bulunan bütün sevkiyatların liste halinde bildirmesidir. GY md. 67
3.4 Ekonomik Kayıt Bilgi Sistemi -Economic operator Registration & Information (EORI)
Türkiye Gümrük Bölgesi ile diğer ülkeler arasında taşınan yükün giriş, çıkış, transit, aktarma ve nihai kullanımını ve serbest dolaşımda bulunmayan eşyanın durumunu düzenleyen beyanların, Gümrük Bölgesinde faaliyet gösteren ithalatçı, ihracatçı, taşıyıcı, nakliyeci, gümrük müşaviri gibi kuruluşların, Gümrük Müsteşarlığı BİLGE sistemine kayıtlı olmaları gerekir. Bu kuruluşlar, Gümrük Müsteşarlığı’ndan Ekonomik Kayıt Tanımlama Numarası almak zorundadırlar.
Gümrük idaresine Özet Beyan veren kişilerin kendi Ekonomik İşletme Sicil EORI numarasını, eğer nakliyeci değil ise nakliyecinin numarasını Özet Beyan üzerinde bildirmekle yükümlüdür. Nakliyecinin EORI numarasını belirtmesi:
· Özet Beyan bildirimi veya değişikliği, nakliyeci veya temsilcisi dışında bir kişi tarafından verilmesi, nakliyeci veya temsilcisinin onayı ile yapılmak zorunludur. Açık deniz konteyner nakliyelerini kapsayan ve gümrük makamlarının malların Türkiye’ye girmesinin ciddi bir güvenlik ve emniyet riski taşıdığına karar vermeleri halinde, nakliyeciye bu malların yüklenmemesi gerektiğini bildirebilmelerini mümkün kılmak için nakliyecinin Ekonomik Kayıt Tanımlama NumarasıEORI numarasının Özet Beyan üzerinde belirtilmesi gereklidir.
· Ekonomik Kayıt Tanımlama NumarasıEORI numarasına sahip olmayan her beyan sahibinin bir Ekonomik Kayıt Tanımlama Numarası EORI numarası alması zorunludur.
3.5 Gemide Kalan Yük, Freight remaining on board(FROB)
Gemi yolculuğu seferinde başka ülkelere ait yükler, geminin Türkiye Gümrük Bölgesine ilk girişinde, “Gemide Kalan Yük” taşıyan tarafından giriş gümrük idaresine vereceği “Varış Bildirimi” ne dahil edilmelidir.
3.6 İthalat Kontrol Sistemi, Import Control System (ICS)
İthalat Kontrol Sistemi, devletler tarafından Özet Beyan sunumu ve işlemleri, ulusal gümrük idareleriyle ve bu idarelerin ekonomik operatörleri arasında mesaj alışverişi için geliştirilmiş bir sistemdir. Bu sistemin üç alanda işlevi vardır. Bunlar:
1. Avrupa Birliği veya devletlerarasındaki alışverişler için “Ortak Alan” oluşturulması,
2. Ulusal Gümrük İdaresi, bilgisayar sistemleri ile ilgili “Risk Yönetimi” sürecinden oluşan “ulusal alan”,
3. Özet Beyan sunumu, Özet Beyan bildiriminin alındısı olarak “Hareket Referans Numarası”nın verilmesi, “Yüklemeyin” mesajları vb işlemler için ekonomik operatörler ve ulusal gümrük idareleri arasında ara yüz niteliğindeki “harici alan” dır. Özet Beyanların ulusal düzeyde belirlenen teknik özelliklere, mesaj formatlarına ve yapılarına göre bildirimi bu “alan” vasıtasıyla yapılır.
Özet Beyan ENS’nin ulusal olarak belirlenen teknik spesifikasyonlara, mesaj formatlarına ve yapılarına göre normal olarak bildirilmesi gereken alan “harici alandır.”
3.7 Mesaj Uygulama Kılavuzu Message implementation guide.(MIG)
Mesaj Uygulama Kılavuzu, gümrük idarelerinin kendi ulusal bilgisayar sistemleri için teknik şartları, mesaj uygulama kılavuzlarını, İthalat Kontrol Sistemiyle ilgili diğer güncellemeleri ve haberleri, ileri yük bilgi sistemi güvenlik koşullarını, verecekleri internet adreslerinin bir listesini “Ticaret Bağlantı Grubu”nun kullanımına sunulmasıdır.
3.8 Hareket Referans Numarası, Movement referance number (MRN)
Hareket Referans Numarası, Özet Beyan Bildirimi’ni alan Gümrük İdaresi tarafından otomatik olarak tahsis edilen bir numaradır. Hareket Referans Numarası, Özet Beyan Bildirimi’nin ele geçişi ve doğrulanmasından hemen sonra otomatik olarak Hareket Referans Numarası’nın verilmesidir.
3.9 Ticaret Bağlantı Grubu, Trade Contact Group (TCG)
Ulusal gümrük idareleri, harici ve ulusal alanlarda kullanılmak üzere devletlerin mesaj formatı ve yapılarını, haberleşme protokollerini ve bağlantılarını araştırmak üzere “Ticaret Bağlantı Grubu” TCG adıyla kurulan bir sistemdir.
3.10 Ticari Tanımlama Numarası, Trader Identification Number (TIN)
Gümrüklerde iş yapmak için gümrük idareleri tarafından “Ticari Tanımlama Numarası” olarak alınması gereken bir numaradır.
3.11 Gemi Paylaşım Düzenlemeleri, Vessel sharing arrangements (VSA)
Gemi Paylaşım Düzenlemeleri, açık deniz yük taşımacılığında, ana gemiye yüklenecek konteynerlerin birden fazla kişi tarafından akitsel anlaşmalarla kiralanarak yüklenmesi ve taşıtılması sistemidir. Yapılan anlaşma gereği, konşimento veya taşıma senedi tanzim eden kişi ve kuruluşlar, taşıma sorumluluğunu üstlenenlerdir.
4. Özet Beyan Entry Summary(ENS)
Özet Beyan, Gümrük Müsteşarlığı tarafından Gümrük Yönetmeliği ek 10’da belirlenen format ile yabancı ülkelerden Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşyanın gerekli bilgilerini tanımlayan ve gümrük idaresine veri işleme tekniği yoluyla verilen bir beyan şeklidir. Özet Beyanı verenler, Özet Beyan’da yer alan bilgilerin doğruluğundan sorumludur.GY md.63
4.1 Sorumlu Kişi
Türkiye Gümrük Bölgesine, malların üzerinde veya içinde getirildiği aktif nakliye aracının işletmecisi bir Özet Beyan bildirimi yapmaktan sorumludur. İşletmeci (veya “nakliyeci”) malları Türkiye Gümrük Bölgesine getiren veya nakliye sorumluluğunu üstlenen ve Ekonomik Kayıt Tanımlama NumarasıEORI olan kişidir. Özet Beyan bildirim yükümlülüğünün aktif nakliye vasıtasının işletmecisi dışında bir kişiye ait olduğu bazı nakliye düzenlemeleri vardır. Bunlar:
a. İlgili nakliyeciler arasında gemi paylaşımı veya benzer akitsel anlaşmaların olduğu deniz veya hava taşımacılığı durumunda Özet Beyan bildirim yükümlülüğü düzenlemeye konu gemi veya hava taşıtında malları Türkiye Gümrük Bölgesine taşımak için sözleşme yapılan ve bir konşimento veya hava taşıma senedi düzenleyen kişiye aittir.
b. Türkiye Gümrük Bölgesine giren nakliye aracının (feribotun) Türkiye Gümrük Bölgesine girdikten sonra aktif nakliye aracı (kamyon) olarak hareket edecek olan başka bir nakliye aracını taşıdığı “karma nakliye” (örn. bir feribotla taşınan bir kamyon) halinde, Özet Beyan bildirim yükümlülüğü bu aktif nakliye aracının işletmecisine (kamyon şirketine) aittir.
c. Özet Beyan, Türkiye Gümrük Bölgesinin karasuları veya hava sahasından gümrük bölgesi içinde durmaksızın geçen taşıt araçları ile taşınan eşya hariç olmak üzere, Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşya için verilir. GK md. 35/A-1 Özet Beyan, eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine getirilmesinden önce, giriş gümrük idaresine verilir.GK md. 35/A-2-3
d. Özet Beyan, eşyayı Türkiye Gümrük Bölgesine getiren veya eşyanın gümrük bölgesine taşıma sorumluluğunu üstlenen kişiler tarafından:
i. Konteyner ile taşınan eşya için, hareket limanında eşyanın gemiye yüklenmesinden en az yirmi dört saat önce,
ii. Dökme ve ambalaj halindeki eşya için, Türkiye Gümrük Bölgesindeki ilk varış limanına gelmeden en az dört saat önce,
verilir.GK md. 35/B-4 GY md.68
Özet Beyan, eşyayı Türkiye Gümrük Bölgesine getiren veya eşyanın gümrük bölgesine taşıma sorumluluğunu üstlenen kişiler adına hareket eden, eşyayı yetkili gümrük idaresine sunabilen veya eşyanın sunulmasını sağlayan kişi ve bu kişilerin temsilcileri tarafından da verilir. .GK md. 35/B-5
4.2. Özet BeyanBildiriminin Doğruluğu
Özet Beyanı veren kişi, Özet Beyan bildirimi zamanında sadece kendisi tarafından bilinen bilgiyi vermekle yükümlüdür. Bu nedenle, beyan sahibi Özet Beyan (ENS) bildirimini ticari veya sözleşmeye taraf kişiler tarafından kendisine verilen bilgiye dayandırarak vermeye yetkilidir. Beyan sahibi, kendisine bildirilen verilerin doğruluğunu araştırmak zorunda değildir.
Beyan sahibi daha sonra Özet Beyan (ENS) bildirimindeki bir veya daha fazla verinin yanlış beyan edildiğini öğrenirse, değişiklikler hakkındaki hükümler uygulanır.
4.3 Üçüncü Şahıs tarafından bildirim
Yasal olarak Özet Beyan bildiriminden nakliyeci sorumludur ve bu beyanın zaman sınırları içinde yapılması gerekir. Nakliyeci yerine üçüncü bir şahıs sadece nakliyecinin bilgisi ve onayıyla Özet Beyan bildirimi yapabilir. Bu tür üçüncü şahıslar tarafından Özet Beyan (ENS) bildirimi aşağıda belirtilen hususları içerir:
a. 3. şahıs beyan sahibi ve nakliyeci, nakliyeci yerine üçüncü şahsın Özet Beyan (ENS) bildirimi yapacağı hakkında akitsel anlaşma olmalıdır. 3. Şahsın Özet Beyan (ENS) bildirimi yapmasına; Özet Beyan bildiriminin zamanı, yüklemeler ve bildirim düzenlemesinin süresi gibi, hangi kayıt ve şartlarla yapacağına nakliyecinin onayının nasıl kanıtlanacağı ticari taraflar arasındaki akitsel anlaşmaya tabidir.
b. Nakliyecinin Ekonomik Kayıt Tanımlama Numarası (EORI) numarasının ve nakliyecinin nakil belgesi numarasının (örn. deniz konşimentosu veya havayolu konşimentosu numarası) 3. Şahıs Özet Beyan (ENS) bildirimine dâhil edilmesi gereklidir.
Üçüncü şahsın nakliyeciden Özet Beyan (ENS) bildiriminden önce temin etmesi gereken birçok gerekli veri unsuru bulunmaktadır. Bunlar:
· Sınırdaki nakliyenin türü
· Türkiye Gümrük Bölgesine ilk varış/giriş yerine beklenen tarih ve saati,
· İlk varış/giriş yerinin kodu,
· Beyan edilen ilk varış/giriş yerinin ülke kodu,
· Denizyolu nakliyesinde geminin IMO numarası. Demiryolu nakliyesinde sefer ve vagon numarası. Karayolu nakliyesinde kamyon plaka numarası,
· Gümrük bölgesine giren aktif nakliye vasıtasının milliyeti,
· Sefer veya seyahat numarası,
· Türkiye Gümrük Bölgesi içinde gideceği uğrak limanları.
Nakliyecinin söz konusu veri unsurlarını, 3. şahıs beyan sahibine kayıt tarihinde veya bu şahsın zamanında Özet Beyan bildirimi yapması için gerektiği şekilde temin etmesi gerekir.
c. 3. Şahıs, nakliyecinin onayı ve bilgisi dâhilinde Özet Beyan bildirimi sorumluluğunu üstlendiğinde, Özet Beyan bildiriminin içeriği, doğruluğu ve tamlığı, üçüncü şahsın sorumluluğundadır.
d. Özet Beyanın tescili üzerine gümrük idareleri derhal 3. Şahıs beyan sahibine Hareket Referans Numarasını MRN bildirecektir. Gümrük makamları ayrıca nakliyecinin elektronik olarak Gümrük makamlarıyla bağlantısı olması ve 3. Şahıs Özet Beyan bildiriminde nakliyecinin Ekonomik İşletme Sicil (EORI) numarasının bildirilmiş olması kaydıyla, nakliyeciye de derhal Hareket Referans Numarasını (MRN) bildirecektir.
Bu Hareket Referans Numarası (MRN) bildirimi gümrükler tarafından bir Özet Beyanın değerlendirilerek kabul edildiğini ve nakliyecinin gümrük yasal yükümlülüğünün yerine getirildiğine ilişkin nakliyeciye kanıt sağlayacaktır.
e. Nakliyeci, kendi yerine Özet Beyan (ENS) bildirimini 3. şahsın yapmasını akitsel olarak kabul etmişse, nakliyeci aynı yükleme için Özet Beyan (ENS) bildirimi yapmamalıdır. Benzer şekilde 3. şahıs nakliyecinin önceden bilgisi ve akitsel anlaşma olmaksızın bildirim yapamaz. Böyle durumlarda, 3. şahıs beyan sahibi Özet Beyan (ENS) da bunun için Ekonomik İşletme Sicil( EORI) numaralarını kullanamaz.
4.4 Risk Analizi
Gümrük idaresi, özet beyanda bulunan bilgilerden faydalanarak, eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine gelmeden önce emniyet ve güvenlik amaçlı olarak risk analizi yapar.
Konteyner ile taşınan eşya için gümrük idaresi, özet beyanın tescilinden sonraki yirmi dört saat içerisinde risk analizini tamamlar. Bu analiz sonucunda, gümrük idaresi, söz konusu eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine girmesinin güvenlik ve emniyet yönünden ciddi bir tehdit oluşturduğunu ve acil müdahale edilmesi gerektiği sonucuna varırsa, gümrük idaresi özet beyanı sunan kişiye ve eğer farklı ise eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine taşınmasından sorumlu olan kişiye eşyanın yüklenmeyeceği hususunu bildirir. Bildirim özet beyanın tescilinden sonraki yirmi dört saat içerisinde yapılır. GY md. 70
4.5 Gemi Paylaşımı
Taşıma aracının paylaşımı veya işleminin sözleşme kapsamında yapılması durumunda Özet Beyan verme yükümlülüğü, taşıma işlemini taahhüt ederek taşıma belgesi düzenleyen kişiler tarafından verilir. GY md. 66
Açık deniz taşımacılığında, eşya yüklenmeden önce aktarma yapıldığında, bölgeden kalkan ana gemiye konteynerlerin yüklenmeden en az 24 saat önce, taşıma belgesi düzenleyen kişiler tarafından Özet Beyan verilir.
4.6 Kombine Taşımacılık
Kombine taşımacılıkta Özet Beyan, taşıma aracının başka bir araçla taşındığı kombine taşımacılıkta, Özet Beyanı verme yükümlülüğü, taşınan taşıma aracının işleticisi tarafından verilir.GY md. 65
4.7 Liman Değişikliği
Türkiye Gümrük Bölgesine girilirken kullanılan taşıma aracının Özet Beyan verildiği liman gümrük idaresinden başka bir liman gümrük idaresine geldiğinde, taşıma aracının işleticisi veya temsilcisi, Özet Beyanın verildiği gümrük idaresine, liman değişikliğini yazılı olarak bildirir. GY md. 67
4.8 Varış Öncesi Bildirim
Türkiye Gümrük Bölgesi’ne giren taşıma aracındaki eşya için, taşıma aracının işleticisinden başka bir kişi tarafından özet beyan verildiğinde, işleticisi veya temsilcisi gümrük idaresine “Varış Öncesi Bildirim” de bulunur. Varış öncesi bildirimde; özet beyanı veren kişi, yükleme yeri, tahliye limanı ve Hareket Referans Numarası bilgileri verilir. Varış bildirimi, coğrafi bölge itibariyle gemi limana gelmeden 4-2 saat evvelinden giriş gümrük idaresine verilir.GY md. 67
4,9 Birden Fazla Limana Uğrayan Gemiler
Türkiye Gümrük Bölgesine giren deniz taşıtlarının, birden fazla limanlara uğraması halinde verilmesi gereken Özet Beyan, taşınan bütün eşya için ilk geldiği limanda giriş gümrük idaresine verilir. GY md. 71
4.10 Özet Beyan Değişikliği
Özet Beyan verilmesinden sonra, bir veya daha fazla bilginin değiştirilmesine gümrük idareleri tarafından izin verilir. Özet Beyan’da yapılacak bu değişiklikler, varış öncesi bildirimden veya eşyanın boşaltılmasından önce yapılmalıdır. GK md. 35/B-6
4.11 Eşyanın Gümrüğe Sunulması
Türkiye Gümrük Bölgesine gelen eşya, getiren kişi ya da duruma göre eşyanın gelişinden sonra taşıma sorumluluğunu üstlenen kişi tarafından gümrüğe sunulur. Gümrüğe sunan kişi, eşyayı daha önce gümrük idaresine verilen Özet Beyan ya da Hareket Referans Numarası ile ilişkilendirmelidir.GK md. 39
Bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla hazırlanan geniş yerel alan ağı ile gümrük idaresine gönderilen boşaltma listesiyle eşya gümrüğe sunulmuş olur.GY md. 74
4.12 Özet Beyan Eksikliği/Fazlalığı
Taşıma aracı ile gelen eşyanın gümrüğe sunulmasında düzenlenen boşaltma listeleri, özet beyan ile karşılaştırılır. Boşaltma listesinde kayıtlı olmadığı halde, özet beyanda kayıtlı bulunan eşya “Özet Beyan Eksiği”, boşaltma listesinde kayıtlı olduğu halde özet beyanda kayıtlı olmayan eşya da “Özet Beyan Fazlası”dır. Karşılaştırılma sonucunda meydana gelen eksiklik/fazlalık giriş gümrük idareleri tarafından takibata alınır.
Dökme olarak dış ülkelerden Türkiye Gümrük Bölgesi’ne gelen eşyanın ölçümleri, draft survey yöntemi ile yapılır. Draft survey ölçümü sonuçları, boşaltma listelerinin düzenlenmesinde esas alınır.
Özet beyan eksikliği veya fazlalılığının, eşyanın yapısından kaynaklanması halinde, Gümrük Yönetmeliği Ek 11’de belirtilen oranları aşmamak kaydıyla özet beyan eksikliği veya fazlalığı gümrük idareleri tarafından takibat yapılmadan kapatılır. GY md.75
Ruhi Duman
İstanbul, 24 Aralık
Dünya ticaretinde yılda yaklaşık 8 milyar ton yük taşınmaktadır. Dünya devletleri her yıl bu miktarı biraz daha yukarılara çıkarmak için iletişim, ulaşım ve hız teknolojisinden faydalanarak gerçekleştirme gayretindeler. Bütün bunların ötesinde güvenli ulaşımın sağlanması en başta yer almaktadır. Taşınan yükün daha ülkeye girmeden beyan edilmesi, ülke rejimine uygun bulunmayan ticaretin yapılmamasını kısa yoldan gerçekleştirme kararıdır.
"Denizde Seyir Güvenliğine Karşı Yasadışı Eylemlerin Önlenmesine Dair Sözleşme”hükümleri gereğince devletler, dünyada yapılan ticaretin güven ortamında yapılmasını ve basitleştirilmesi konusunda karar aldılar. Bu kararların bir parçası da Özet Beyan ve bununla birlikte alınan güvenlik tedbirleridir. Türkiye’de de, AB üyeliğine yönelik müktesebat uyumu çerçevesinde, 4458 sayılı Gümrük Kanunu revize edilmiş ve uygulama yönetmeliği çıkarılmıştır. Bu konuda Gümrük Müsteşarlığı’nın alt yapı çalışmaları hızla ilerlemektedir.
4458 sayılı Kanunun revize edilişinden itibaren Vapur Donatanları ve Acenteleri Derneği olarak hemen Gümrük Müsteşarlığı ile çalışmalara başladık ve birçok konuda mutabakat sağladık. Özet Beyan konusunda yapılan çalışmalar sonucu sağlanan bu gelişmeleri, üyelerimizle paylaşmak ve onları irşat etmek için İstanbul, İzmir, Mersin ve İskenderun’da bulunan meslektaşlarımıza Özet Beyan ve Mevzuatı konulu seminerler düzenlemeye karar verdik.
| Bunlardan ilki 30 Kasım 1 Aralık 2010 tarihlerinde İstanbul Deniz Ticaret Odası’nda, | |
| Sayın Neslihan Başarslan, | Vapur Donatanları ve Acenteleri Derneği Müdiresi, |
| Sayın Muhammet Ali Şeyda | Turkon Konteyner Taşımacılık ve Denizcilik A.Ş. |
| Sayın Erkin Fındık, | Ulukom Bilgisayar Genel Müdürü, |
| Sayın Hakan Dalçık | Gümrük Müsteşarlığı Uzmanı, |
| Sayın Fulya Atuğ Hamamcıoğlu | Gümrük Müsteşarlığı Uzmanı, |
| 2. Seminer, 8 Aralık 2010 Çarşamba günü İzmir Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği Meclis Salonunda, | |
| Sayın Neslihan Başarslan, | Vapur Donatanları ve Acenteleri Derneği Müdiresi, |
| Sayın Muhammet Ali Şeyda | Turkon Konteyner Taşımacılık ve Denizcilik A.Ş. |
| Sayın Erkin Fındık, | Ulukom Bilgisayar Genel Müdürü, |
| Sayın Şükriye Vardar | MSC Gemi Acenteliği İzmir |
| 3. Seminer 14 Aralık 2010 Salı günü Mersin Deniz Ticaret Odası Meclis Salonunda, | |
| Sayın Neslihan Başarslan, | Vapur Donatanları ve Acenteleri Derneği Müdiresi, |
| Sayın Muhammet Ali Şeyda | Turkon Konteyner Taşımacılık ve Denizcilik A.Ş. |
| Sayın Erkin Fındık, | Ulukom Bilgisayar Genel Müdürü, |
| 4. Seminer, 15 Aralık 2010 Çarşamba günü İskenderun Deniz Ticaret Odası Meclis Salonunda, | |
| Sayın Neslihan Başarslan, | Vapur Donatanları ve Acenteleri Derneği Müdiresi, |
| Sayın Muhammet Ali Şeyda | Turkon Konteyner Taşımacılık ve Denizcilik A.Ş. |
| Sayın Erkin Fındık, | Ulukom Bilgisayar Genel Müdürü, |
Tarafından verilen seminerler, büyük ilgi gördü. Birçok meslektaşımız uygulama konusunda sorular sordular ve uzmanlarımız, tüm bu soruları kaynaklara dayanarak cevapladılar.
Ben, bu seminerlerin hazırlanmasında emeği geçen Sayın Cengiz Divilioğlu, Sayın Emin Eminoğlu, Sayın Kenan Türkantos, Sayın Cihangir İnanç ve Sayın Fatmanur Nomer arkadaşlarıma teşekkür ederim.
Bu seminerlerin hazırlanmasında ve sunumunda büyük emeği geçen; Sayın Neslihan Başarslan, Sayın Muhammet Ali Şeyda, Sayın Erkin Fındık, Sayın Hakan Dalçık, Sayın Fulya Atuğ Hamamcıoğlu ve Sayın Şükriye Vardar kardeşlerime de özverili çalışmalarından dolayı teşekkür ederim.
AB’nde 01.01.2011 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek olan Özet Beyan uygulaması konusunda, Gümrük Müsteşarlığı tarafından, AB’nin Elektronik Ortamda Giriş Özet Beyan Verilmesi Uygulamasına İlişkin Rehber yayınlamıştır. Türkiye’de başlayacak olan bu uygulama hakkında Müsteşarlık, Özet Beyan Uygulama Kılavuzu’nu henüz yayımlamamış olması, üyelerimizin tedirgin olmalarına sebebiyet vermektedir. Kısa zaman sonra başlayacak olan bu uygulamaya yardımcı olması bakımından tarafımdan Gümrük Kanunu ve Yönetmeliği ile AB Özet Beyanlar Hakkında Kılavuz’dan faydalanarak hazırlanan Özet Beyan yazısı ilişikte sunulmuştur.
Bu Özet Beyan yazısının üyelerimize yararlı olacağını umuyorum. Bu vesileyle tüm üyelerimizin yeni yılını kutlar, 2011 yılını sağlık ve mutluluk içinde bol kazançlı bir yıl olarak geçirmelerini diler sevgi ve saygılarımı sunarım.
Ruhi Duman
İstanbul, 27 Aralık 2010
ÖZET BEYAN
1. Giriş
Özet Beyan, Gümrük Bölgesine yük getiren araçların, getirdikleri yükün cinsi, miktarı, göndericisi ve alıcısını belirten bilgilerin taşıma sorumluluğunu üstlenen kişiler tarafından Gümrük İdaresine verilen beyandır.
Gümrük, insan sağlığı ve güvenliğinin sağlanmasını hayvan, bitki yaşam ve sağlığının korunmasını, kalite şartlarının yerine getirilmesini, çevrenin korunmasını, tüketiciyi yanıltıcı uygulamaların önlenmesini ve tüketicilerin doğru bilgilendirilmesini amaçlar. Bu meşru amaçların dışında, korumacı bir zihniyetle hazırlanan ve kabul edilen düzenlemelerin ticarete önemli yansımaları bulunur.
Devletler, uluslararası toplumun üyesi olarak, ortak ticari çıkarlar doğrultusundaki kuralların benimsenmesi zorunlu olduğundan dolayı işbirliğine önem verdiler. Dünya Ticaret Örgütü, uluslararası mal ticaretine ilişkin çok taraflı kuralların belirlenmesi, devletlerin birbirleriyle adil ve tam rekabet koşulları altında ticaret yapabilmeleri için serbest ticaret sistemini oluşturdu.
Meşru amaçları dışında kullanılan standartlar, teknik düzenlemeler ve uygunluk değerlendirmesi prosedürleri, serbestleşen ticaret ortamında uluslararası ticaretin önündeki engellerin, uluslararası hukuk çerçevesinde kurulan örgütler ve bu örgütlerin almış olduğu kararlar ile kolaylaştırılarak basite indirilmesidir.
2. Uluslararası Kurallar
Dünya Ticaret Örgütü tarafından belirlenen kurallar, Dünya Gümrük Örgütü tarafından uygulanmak kaydıyla ülkelerarası ticaret gerçekleşir. Her iki örgüt, birlikte çalışır, biri kural koyar, diğeri ise bu kuralı uygular. Her ülkenin bu örgütleri, Dünya Ticaret Örgütü ve Dünya Gümrük Örgütü ile daimi temas halinde olurlar.
Devletler, "Denizde Seyir Güvenliğine Karşı Yasadışı Eylemlerin Önlenmesine Dair Sözleşme” hükümleri gereğince ülkelerarası yapılan ticaretin güvenli ortamda yapılması ve basitleştirilmesi konusunda karar aldılar. Bu kararda; gümrük işlemlerinin bilgisayarlaşması, gümrük ve limanların kodlandırılması, ticaretin elektronik ortamda yapılması planlandı ve uygulama takvimleri belirlendi.
Getirilen yeni hükümlerle gümrük idarelerinin güvenlik konusundaki rolü artırıldı. Uygulama mevzuatının basit ve kolay anlaşılır olmasına, ticaret erbabının ihtiyaçlarının dengelenmesi, emniyet ve güvenlik önlemleri alınmak suretiyle ticaretin kolaylaştırılması konusunda mevzuatın yeniden hazırlanması ve yapılandırılması takvime bağlandı.
3. Ulusal Kurallar
Gerek Gümrük Birliğine ilişkin AT-Türkiye Ortaklık Konseyi Kararı, gerekse AB üyeliğine yönelik müktesebat uyumu çerçevesinde, AB Gümrük Kodu ve Yönetmeliğine uyum yükümlülüğümüzün bulunduğunu, bu nedenle Modernize Gümrük Kodu hükümlerinin de ulusal mevzuatımızda yer alması kararlaştırıldı. Konsey Tüzüğüne paralel olarak 4458 sayılı Gümrük Kanunu yeniden revize edilerek uyum sağlandı. Buna paralel olarak Gümrük Yönetmeliği de tamamen değiştirildi.
Getirilen bu yenilikler karşısında “Modernize Gümrük Kodu”, “Güvenli Taşıma” ve Özet Beyan” uygulamalarında yeni kavramlar dikkat çekmektedir. Bunlar:
| 01. | Yetkilendirilmiş Yükümlü, | ||
| 02. | Yetkili Ekonomik Operatör, | AEO | Authorized Economic Operator |
| 03. | Varış Bildirimi, | AN | Arrival Notificiation |
| 04. | Ekonomik Kayıt Bilgi Sistemi, | EORI | Economic operator Registration & Information. |
| 05. | Gemide Kalan Yük, | FROB | Freight remaining on board |
| 06. | İthalat Kontrol Sistemi, | ICS | Import Control System |
| 07. | Mesaj Uygulama Kılavuzu, | MIG | Message implementation guide. |
| 08. | Hareket Referans Numarası, | MRN | Movement referance number. |
| 09. | Ticaret Bağlantı Grubu, | TCG | Trade Contact Group |
| 10. | Ticari Tanımlama Numarası, | TIN | Trader Identification Number |
| 11. | Gemi Paylaşım Düzenlemeleri, | VSA | Vessel sharing arrangements |
| 12. | Özet Beyan | ENS | Entry Summary |
3.1 Yetkilendirilmiş Yükümlü,
Yetkilendirilmiş yükümlü, Türkiye Gümrük Bölgesinde ekonomik faaliyette bulunan yerleşik kişilerdir. Yetkilendirilmiş Yükümlüler, kolaylaştırılmış emniyet ve güvenlikle ilgili gümrük kontrollerinden ve gümrük mevzuatının öngördüğü basitleştirilmiş uygulamalardan faydalanırlar. GK Md. 5/A
Gümrük bölgesinde yerleşik kişilerin gümrük sahasında yaptığı faaliyetler çerçevesinde bu kişiler, güvene layık ekonomik operatör olarak tanımlanabilir. Yetkilendirilmiş Yükümlü; ithalatçı, ihracatçı, taşıyıcı, nakliyeci, gümrük müşaviri gibi çeşitli alanlarda faaliyet gösteren kişileri kapsamaktadır.
3.2 Yetkili Ekonomik Operatör Authorized Economic Operator (AEO)
Yetkili Ekonomik operatör; mesleki faaliyetleri çerçevesinde Gümrük Mevzuatında belirtilen faaliyetlerle iştigal eden kişi olarak tanımlanmaktadır
3.3 Varış Bildirimi Arrival Notificiation(AN)
Türkiye Gümrük Bölgesine girilirken kullanılan taşıma aracının işleticisi veya temsilcisi tarafından, varış öncesinde giriş gümrük idaresine taşıma aracında bulunan bütün sevkiyatların liste halinde bildirmesidir. GY md. 67
3.4 Ekonomik Kayıt Bilgi Sistemi -Economic operator Registration & Information (EORI)
Türkiye Gümrük Bölgesi ile diğer ülkeler arasında taşınan yükün giriş, çıkış, transit, aktarma ve nihai kullanımını ve serbest dolaşımda bulunmayan eşyanın durumunu düzenleyen beyanların, Gümrük Bölgesinde faaliyet gösteren ithalatçı, ihracatçı, taşıyıcı, nakliyeci, gümrük müşaviri gibi kuruluşların, Gümrük Müsteşarlığı BİLGE sistemine kayıtlı olmaları gerekir. Bu kuruluşlar, Gümrük Müsteşarlığı’ndan Ekonomik Kayıt Tanımlama Numarası almak zorundadırlar.
Gümrük idaresine Özet Beyan veren kişilerin kendi Ekonomik İşletme Sicil EORI numarasını, eğer nakliyeci değil ise nakliyecinin numarasını Özet Beyan üzerinde bildirmekle yükümlüdür. Nakliyecinin EORI numarasını belirtmesi:
· Özet Beyan bildirimi veya değişikliği, nakliyeci veya temsilcisi dışında bir kişi tarafından verilmesi, nakliyeci veya temsilcisinin onayı ile yapılmak zorunludur. Açık deniz konteyner nakliyelerini kapsayan ve gümrük makamlarının malların Türkiye’ye girmesinin ciddi bir güvenlik ve emniyet riski taşıdığına karar vermeleri halinde, nakliyeciye bu malların yüklenmemesi gerektiğini bildirebilmelerini mümkün kılmak için nakliyecinin Ekonomik Kayıt Tanımlama NumarasıEORI numarasının Özet Beyan üzerinde belirtilmesi gereklidir.
· Ekonomik Kayıt Tanımlama NumarasıEORI numarasına sahip olmayan her beyan sahibinin bir Ekonomik Kayıt Tanımlama Numarası EORI numarası alması zorunludur.
3.5 Gemide Kalan Yük, Freight remaining on board(FROB)
Gemi yolculuğu seferinde başka ülkelere ait yükler, geminin Türkiye Gümrük Bölgesine ilk girişinde, “Gemide Kalan Yük” taşıyan tarafından giriş gümrük idaresine vereceği “Varış Bildirimi” ne dahil edilmelidir.
3.6 İthalat Kontrol Sistemi, Import Control System (ICS)
İthalat Kontrol Sistemi, devletler tarafından Özet Beyan sunumu ve işlemleri, ulusal gümrük idareleriyle ve bu idarelerin ekonomik operatörleri arasında mesaj alışverişi için geliştirilmiş bir sistemdir. Bu sistemin üç alanda işlevi vardır. Bunlar:
1. Avrupa Birliği veya devletlerarasındaki alışverişler için “Ortak Alan” oluşturulması,
2. Ulusal Gümrük İdaresi, bilgisayar sistemleri ile ilgili “Risk Yönetimi” sürecinden oluşan “ulusal alan”,
3. Özet Beyan sunumu, Özet Beyan bildiriminin alındısı olarak “Hareket Referans Numarası”nın verilmesi, “Yüklemeyin” mesajları vb işlemler için ekonomik operatörler ve ulusal gümrük idareleri arasında ara yüz niteliğindeki “harici alan” dır. Özet Beyanların ulusal düzeyde belirlenen teknik özelliklere, mesaj formatlarına ve yapılarına göre bildirimi bu “alan” vasıtasıyla yapılır.
Özet Beyan ENS’nin ulusal olarak belirlenen teknik spesifikasyonlara, mesaj formatlarına ve yapılarına göre normal olarak bildirilmesi gereken alan “harici alandır.”
3.7 Mesaj Uygulama Kılavuzu Message implementation guide.(MIG)
Mesaj Uygulama Kılavuzu, gümrük idarelerinin kendi ulusal bilgisayar sistemleri için teknik şartları, mesaj uygulama kılavuzlarını, İthalat Kontrol Sistemiyle ilgili diğer güncellemeleri ve haberleri, ileri yük bilgi sistemi güvenlik koşullarını, verecekleri internet adreslerinin bir listesini “Ticaret Bağlantı Grubu”nun kullanımına sunulmasıdır.
3.8 Hareket Referans Numarası, Movement referance number (MRN)
Hareket Referans Numarası, Özet Beyan Bildirimi’ni alan Gümrük İdaresi tarafından otomatik olarak tahsis edilen bir numaradır. Hareket Referans Numarası, Özet Beyan Bildirimi’nin ele geçişi ve doğrulanmasından hemen sonra otomatik olarak Hareket Referans Numarası’nın verilmesidir.
3.9 Ticaret Bağlantı Grubu, Trade Contact Group (TCG)
Ulusal gümrük idareleri, harici ve ulusal alanlarda kullanılmak üzere devletlerin mesaj formatı ve yapılarını, haberleşme protokollerini ve bağlantılarını araştırmak üzere “Ticaret Bağlantı Grubu” TCG adıyla kurulan bir sistemdir.
3.10 Ticari Tanımlama Numarası, Trader Identification Number (TIN)
Gümrüklerde iş yapmak için gümrük idareleri tarafından “Ticari Tanımlama Numarası” olarak alınması gereken bir numaradır.
3.11 Gemi Paylaşım Düzenlemeleri, Vessel sharing arrangements (VSA)
Gemi Paylaşım Düzenlemeleri, açık deniz yük taşımacılığında, ana gemiye yüklenecek konteynerlerin birden fazla kişi tarafından akitsel anlaşmalarla kiralanarak yüklenmesi ve taşıtılması sistemidir. Yapılan anlaşma gereği, konşimento veya taşıma senedi tanzim eden kişi ve kuruluşlar, taşıma sorumluluğunu üstlenenlerdir.
4. Özet Beyan Entry Summary(ENS)
Özet Beyan, Gümrük Müsteşarlığı tarafından Gümrük Yönetmeliği ek 10’da belirlenen format ile yabancı ülkelerden Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşyanın gerekli bilgilerini tanımlayan ve gümrük idaresine veri işleme tekniği yoluyla verilen bir beyan şeklidir. Özet Beyanı verenler, Özet Beyan’da yer alan bilgilerin doğruluğundan sorumludur.GY md.63
4.1 Sorumlu Kişi
Türkiye Gümrük Bölgesine, malların üzerinde veya içinde getirildiği aktif nakliye aracının işletmecisi bir Özet Beyan bildirimi yapmaktan sorumludur. İşletmeci (veya “nakliyeci”) malları Türkiye Gümrük Bölgesine getiren veya nakliye sorumluluğunu üstlenen ve Ekonomik Kayıt Tanımlama NumarasıEORI olan kişidir. Özet Beyan bildirim yükümlülüğünün aktif nakliye vasıtasının işletmecisi dışında bir kişiye ait olduğu bazı nakliye düzenlemeleri vardır. Bunlar:
a. İlgili nakliyeciler arasında gemi paylaşımı veya benzer akitsel anlaşmaların olduğu deniz veya hava taşımacılığı durumunda Özet Beyan bildirim yükümlülüğü düzenlemeye konu gemi veya hava taşıtında malları Türkiye Gümrük Bölgesine taşımak için sözleşme yapılan ve bir konşimento veya hava taşıma senedi düzenleyen kişiye aittir.
b. Türkiye Gümrük Bölgesine giren nakliye aracının (feribotun) Türkiye Gümrük Bölgesine girdikten sonra aktif nakliye aracı (kamyon) olarak hareket edecek olan başka bir nakliye aracını taşıdığı “karma nakliye” (örn. bir feribotla taşınan bir kamyon) halinde, Özet Beyan bildirim yükümlülüğü bu aktif nakliye aracının işletmecisine (kamyon şirketine) aittir.
c. Özet Beyan, Türkiye Gümrük Bölgesinin karasuları veya hava sahasından gümrük bölgesi içinde durmaksızın geçen taşıt araçları ile taşınan eşya hariç olmak üzere, Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşya için verilir. GK md. 35/A-1 Özet Beyan, eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine getirilmesinden önce, giriş gümrük idaresine verilir.GK md. 35/A-2-3
d. Özet Beyan, eşyayı Türkiye Gümrük Bölgesine getiren veya eşyanın gümrük bölgesine taşıma sorumluluğunu üstlenen kişiler tarafından:
i. Konteyner ile taşınan eşya için, hareket limanında eşyanın gemiye yüklenmesinden en az yirmi dört saat önce,
ii. Dökme ve ambalaj halindeki eşya için, Türkiye Gümrük Bölgesindeki ilk varış limanına gelmeden en az dört saat önce,
verilir.GK md. 35/B-4 GY md.68
Özet Beyan, eşyayı Türkiye Gümrük Bölgesine getiren veya eşyanın gümrük bölgesine taşıma sorumluluğunu üstlenen kişiler adına hareket eden, eşyayı yetkili gümrük idaresine sunabilen veya eşyanın sunulmasını sağlayan kişi ve bu kişilerin temsilcileri tarafından da verilir. .GK md. 35/B-5
4.2. Özet BeyanBildiriminin Doğruluğu
Özet Beyanı veren kişi, Özet Beyan bildirimi zamanında sadece kendisi tarafından bilinen bilgiyi vermekle yükümlüdür. Bu nedenle, beyan sahibi Özet Beyan (ENS) bildirimini ticari veya sözleşmeye taraf kişiler tarafından kendisine verilen bilgiye dayandırarak vermeye yetkilidir. Beyan sahibi, kendisine bildirilen verilerin doğruluğunu araştırmak zorunda değildir.
Beyan sahibi daha sonra Özet Beyan (ENS) bildirimindeki bir veya daha fazla verinin yanlış beyan edildiğini öğrenirse, değişiklikler hakkındaki hükümler uygulanır.
4.3 Üçüncü Şahıs tarafından bildirim
Yasal olarak Özet Beyan bildiriminden nakliyeci sorumludur ve bu beyanın zaman sınırları içinde yapılması gerekir. Nakliyeci yerine üçüncü bir şahıs sadece nakliyecinin bilgisi ve onayıyla Özet Beyan bildirimi yapabilir. Bu tür üçüncü şahıslar tarafından Özet Beyan (ENS) bildirimi aşağıda belirtilen hususları içerir:
a. 3. şahıs beyan sahibi ve nakliyeci, nakliyeci yerine üçüncü şahsın Özet Beyan (ENS) bildirimi yapacağı hakkında akitsel anlaşma olmalıdır. 3. Şahsın Özet Beyan (ENS) bildirimi yapmasına; Özet Beyan bildiriminin zamanı, yüklemeler ve bildirim düzenlemesinin süresi gibi, hangi kayıt ve şartlarla yapacağına nakliyecinin onayının nasıl kanıtlanacağı ticari taraflar arasındaki akitsel anlaşmaya tabidir.
b. Nakliyecinin Ekonomik Kayıt Tanımlama Numarası (EORI) numarasının ve nakliyecinin nakil belgesi numarasının (örn. deniz konşimentosu veya havayolu konşimentosu numarası) 3. Şahıs Özet Beyan (ENS) bildirimine dâhil edilmesi gereklidir.
Üçüncü şahsın nakliyeciden Özet Beyan (ENS) bildiriminden önce temin etmesi gereken birçok gerekli veri unsuru bulunmaktadır. Bunlar:
· Sınırdaki nakliyenin türü
· Türkiye Gümrük Bölgesine ilk varış/giriş yerine beklenen tarih ve saati,
· İlk varış/giriş yerinin kodu,
· Beyan edilen ilk varış/giriş yerinin ülke kodu,
· Denizyolu nakliyesinde geminin IMO numarası. Demiryolu nakliyesinde sefer ve vagon numarası. Karayolu nakliyesinde kamyon plaka numarası,
· Gümrük bölgesine giren aktif nakliye vasıtasının milliyeti,
· Sefer veya seyahat numarası,
· Türkiye Gümrük Bölgesi içinde gideceği uğrak limanları.
Nakliyecinin söz konusu veri unsurlarını, 3. şahıs beyan sahibine kayıt tarihinde veya bu şahsın zamanında Özet Beyan bildirimi yapması için gerektiği şekilde temin etmesi gerekir.
c. 3. Şahıs, nakliyecinin onayı ve bilgisi dâhilinde Özet Beyan bildirimi sorumluluğunu üstlendiğinde, Özet Beyan bildiriminin içeriği, doğruluğu ve tamlığı, üçüncü şahsın sorumluluğundadır.
d. Özet Beyanın tescili üzerine gümrük idareleri derhal 3. Şahıs beyan sahibine Hareket Referans Numarasını MRN bildirecektir. Gümrük makamları ayrıca nakliyecinin elektronik olarak Gümrük makamlarıyla bağlantısı olması ve 3. Şahıs Özet Beyan bildiriminde nakliyecinin Ekonomik İşletme Sicil (EORI) numarasının bildirilmiş olması kaydıyla, nakliyeciye de derhal Hareket Referans Numarasını (MRN) bildirecektir.
Bu Hareket Referans Numarası (MRN) bildirimi gümrükler tarafından bir Özet Beyanın değerlendirilerek kabul edildiğini ve nakliyecinin gümrük yasal yükümlülüğünün yerine getirildiğine ilişkin nakliyeciye kanıt sağlayacaktır.
e. Nakliyeci, kendi yerine Özet Beyan (ENS) bildirimini 3. şahsın yapmasını akitsel olarak kabul etmişse, nakliyeci aynı yükleme için Özet Beyan (ENS) bildirimi yapmamalıdır. Benzer şekilde 3. şahıs nakliyecinin önceden bilgisi ve akitsel anlaşma olmaksızın bildirim yapamaz. Böyle durumlarda, 3. şahıs beyan sahibi Özet Beyan (ENS) da bunun için Ekonomik İşletme Sicil( EORI) numaralarını kullanamaz.
4.4 Risk Analizi
Gümrük idaresi, özet beyanda bulunan bilgilerden faydalanarak, eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine gelmeden önce emniyet ve güvenlik amaçlı olarak risk analizi yapar.
Konteyner ile taşınan eşya için gümrük idaresi, özet beyanın tescilinden sonraki yirmi dört saat içerisinde risk analizini tamamlar. Bu analiz sonucunda, gümrük idaresi, söz konusu eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine girmesinin güvenlik ve emniyet yönünden ciddi bir tehdit oluşturduğunu ve acil müdahale edilmesi gerektiği sonucuna varırsa, gümrük idaresi özet beyanı sunan kişiye ve eğer farklı ise eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine taşınmasından sorumlu olan kişiye eşyanın yüklenmeyeceği hususunu bildirir. Bildirim özet beyanın tescilinden sonraki yirmi dört saat içerisinde yapılır. GY md. 70
4.5 Gemi Paylaşımı
Taşıma aracının paylaşımı veya işleminin sözleşme kapsamında yapılması durumunda Özet Beyan verme yükümlülüğü, taşıma işlemini taahhüt ederek taşıma belgesi düzenleyen kişiler tarafından verilir. GY md. 66
Açık deniz taşımacılığında, eşya yüklenmeden önce aktarma yapıldığında, bölgeden kalkan ana gemiye konteynerlerin yüklenmeden en az 24 saat önce, taşıma belgesi düzenleyen kişiler tarafından Özet Beyan verilir.
4.6 Kombine Taşımacılık
Kombine taşımacılıkta Özet Beyan, taşıma aracının başka bir araçla taşındığı kombine taşımacılıkta, Özet Beyanı verme yükümlülüğü, taşınan taşıma aracının işleticisi tarafından verilir.GY md. 65
4.7 Liman Değişikliği
Türkiye Gümrük Bölgesine girilirken kullanılan taşıma aracının Özet Beyan verildiği liman gümrük idaresinden başka bir liman gümrük idaresine geldiğinde, taşıma aracının işleticisi veya temsilcisi, Özet Beyanın verildiği gümrük idaresine, liman değişikliğini yazılı olarak bildirir. GY md. 67
4.8 Varış Öncesi Bildirim
Türkiye Gümrük Bölgesi’ne giren taşıma aracındaki eşya için, taşıma aracının işleticisinden başka bir kişi tarafından özet beyan verildiğinde, işleticisi veya temsilcisi gümrük idaresine “Varış Öncesi Bildirim” de bulunur. Varış öncesi bildirimde; özet beyanı veren kişi, yükleme yeri, tahliye limanı ve Hareket Referans Numarası bilgileri verilir. Varış bildirimi, coğrafi bölge itibariyle gemi limana gelmeden 4-2 saat evvelinden giriş gümrük idaresine verilir.GY md. 67
4,9 Birden Fazla Limana Uğrayan Gemiler
Türkiye Gümrük Bölgesine giren deniz taşıtlarının, birden fazla limanlara uğraması halinde verilmesi gereken Özet Beyan, taşınan bütün eşya için ilk geldiği limanda giriş gümrük idaresine verilir. GY md. 71
4.10 Özet Beyan Değişikliği
Özet Beyan verilmesinden sonra, bir veya daha fazla bilginin değiştirilmesine gümrük idareleri tarafından izin verilir. Özet Beyan’da yapılacak bu değişiklikler, varış öncesi bildirimden veya eşyanın boşaltılmasından önce yapılmalıdır. GK md. 35/B-6
4.11 Eşyanın Gümrüğe Sunulması
Türkiye Gümrük Bölgesine gelen eşya, getiren kişi ya da duruma göre eşyanın gelişinden sonra taşıma sorumluluğunu üstlenen kişi tarafından gümrüğe sunulur. Gümrüğe sunan kişi, eşyayı daha önce gümrük idaresine verilen Özet Beyan ya da Hareket Referans Numarası ile ilişkilendirmelidir.GK md. 39
Bilgisayar veri işleme tekniği yoluyla hazırlanan geniş yerel alan ağı ile gümrük idaresine gönderilen boşaltma listesiyle eşya gümrüğe sunulmuş olur.GY md. 74
4.12 Özet Beyan Eksikliği/Fazlalığı
Taşıma aracı ile gelen eşyanın gümrüğe sunulmasında düzenlenen boşaltma listeleri, özet beyan ile karşılaştırılır. Boşaltma listesinde kayıtlı olmadığı halde, özet beyanda kayıtlı bulunan eşya “Özet Beyan Eksiği”, boşaltma listesinde kayıtlı olduğu halde özet beyanda kayıtlı olmayan eşya da “Özet Beyan Fazlası”dır. Karşılaştırılma sonucunda meydana gelen eksiklik/fazlalık giriş gümrük idareleri tarafından takibata alınır.
Dökme olarak dış ülkelerden Türkiye Gümrük Bölgesi’ne gelen eşyanın ölçümleri, draft survey yöntemi ile yapılır. Draft survey ölçümü sonuçları, boşaltma listelerinin düzenlenmesinde esas alınır.
Özet beyan eksikliği veya fazlalılığının, eşyanın yapısından kaynaklanması halinde, Gümrük Yönetmeliği Ek 11’de belirtilen oranları aşmamak kaydıyla özet beyan eksikliği veya fazlalığı gümrük idareleri tarafından takibat yapılmadan kapatılır. GY md.75
Ruhi Duman
İstanbul, 24 Aralık